Aangeraakt tegen zijn zin
Verhaal
Op verschillende middelbare scholen houdt Qpido spreekuur. Dit houdt in dat we in gesprek gaan met leerlingen die een vraag hebben over liefde, relaties, seksualiteit, grenzen, diversiteit, sociale media, vriendschappen, puberteit en alles wat daarmee samenhangt. Als er de leerlingen niet uit zichzelf komen, gaan we langs de klassen en vragen wie er mee wil. Op sommige scholen zien we zo hele jaarlagen. De gesprekken lopen uiteen en zijn altijd verrassend.
Een paar weken geleden was ik op een middelbare school en sprak met een jongen van 15 jaar. Laten we hem Brahim noemen. Brahim is Islamitisch en vertelde me dat hij met zijn ouders niet over liefde, relaties, seksualiteit en intimiteit kon spreken. Wat hij ervan wist, had hij geleerd van zijn vrienden, zijn broers en online. We spraken over verliefdheid, over grenzen, over social media en over porno. Dat keek hij vaak. Hij vond het spannend, maar voelde zich er ook slecht over. “Het is haram,” vertelde mij. Hij legde me uit dat “haram” betekent dat het verboden is door het geloof. Ik vroeg hem waar hij bang voor was. Het oordeel van Allah maakte dat hij er voorzichtig mee wilde zijn, maar het was ook zo spannend dat hij het steeds weer wilde kijken en dat hij er opgewonden van raakte. Hij vond het moeilijk om dit met me te bespreken. “Dit is echt raar, mevrouw! Ik praat hierover met een vrouw en ik ken u niet eens.” Ik kon dat heel goed begrijpen, maar merkte ook dat hij het wel fijn vond om te horen dat hij niet de enige was die porno kijkt en zeker niet de enige islamitische jongen van 15 jaar die porno kijkt.
Het gesprek ging verder en ik vroeg hem of hij wel eens iets had meegemaakt op seksueel gebied wat hij liever niet wilde. In de eerste instantie zei hij dat het niet zo was, maar toen we daar verder over door praatten, realiseerde hij zich dat dit toch misschien wel zo was. Hij vertelde het volgende:
“Laatst was ik aan het chillen met m’n vrienden bij een van hun thuis. Er waren ook meisjes. Ella was er ook, ik heb een flow met haar. We zaten zo met z’n allen een beetje op de bank en Ella lag tegen me aan. Dat was echt chill. Ik had mijn arm voorzichtig over haar schouders gelegd. Ze leunde tegen me aan en dat vond ik echt heel fijn voelen, ik denk dat ik wel verliefd op haar ben. Ze had haar hand op mijn bovenbeen gelegd, dat vond ik ook echt nog oké. Maar ineens ging haar hand steeds verder naar boven, naar m’n, uhm, ja. Nou ja, u weet wel. Ze begon me te masseren en ik wilde dat helemaal niet. Maar hij werd wel hard, snapt u? Ik wil maagd blijven tot ik getrouwd ben, maar wilde ook geen nee zeggen. Straks wilde ze geen flow meer met me. En wat zouden mijn vrienden zeggen als ik haar hand weg zou halen of er iets van zou zeggen? Ze zagen het gebeuren en vonden het sowieso stoer voor me. Maar ik wilde het echt niet. Ook al kreeg ik wel een stijve. Ik ben naar de wc gegaan en daarna is het niet meer gebeurd. Maar ik zat er wel echt mee..”.
Ik vertelde Brahim dat zijn lichamelijk reactie zo logisch was en legde hem uit dat dit niets te maken heeft met toestemming of opwinding. Je lichaam reageert op een aanraking. Ik vergeleek het met kippenvel. Dat kun je niet oproepen, dat overkomt je. Of je het nou wil of niet. Zo werkt het eigenlijk ook met een erectie. Ik kon Brahim complimenten geven over hoe hij het opgelost had. Naar de wc gaan, zorgde ervoor dat de situatie stopte, zonder dat hij er iets van hoefde te zeggen. Maar zijn grens aangeven had gemogen, hij had tegen Ella mogen zeggen dat hij dit niet wilde. Het is zijn keuze wie er wel of niet aan zijn lichaam mag zitten, daar heeft Ella niets over te zeggen en zijn vrienden ook niet. Hij was bang dat zijn vrienden hem zouden veroordelen of dat Ella hem zou afwijzen, ook dat komt heel veel voor, kon ik hem vertellen. Alleen mag dat nooit een reden zijn om iemand over jouw grenzen te laten gaan. Brahim was zichtbaar opgelucht.
We hebben het gehad over hoe hij een volgende keer zou kunnen reageren en ook over waarom Ella dit zo gedaan zou kunnen hebben. Misschien dacht zij wel dat het hoorde? Misschien wist zij geen andere manier om aan Brahim duidelijk te maken dat ze hem echt leuk vond? Misschien voelde zij ook wel groepsdruk om een move te maken?
De gedachten die Brahim had, horen we vaak. En niet alleen in één op één gesprekken met jongeren, maar ook in de maatschappij. Wanneer er een nieuwsbericht online komt waarin geschreven wordt over een jongen van 14 die seks heeft gehad met zijn juf van 26, zijn de reacties naar de jongens toe bijna aanmoedigend. “Zo stoer!”, “Goed gedaan!” en “Had ik ook wel gewild op die leeftijd!” Terwijl als het andersom zou zijn en het een meisje van 14 met haar mannelijk docent van 26 betrof, de reacties veel harder en meer veroordelend zouden zijn.
Maar ook bij jongens en mannen komt seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik voor. Ook zij worden slachtoffer. Dat is niet stoer, dat moet je niet willen en is zeker niet goed gedaan. Door deze ideeën worstelen jongens met zichzelf. Ze durven er niet over te praten, ze raken verward en in de knoop met zichzelf. Wij kunnen dit laten stoppen. Wij kunnen het gesprek veranderen. Je mag aan niemand zitten, zonder dat diegene dit wil. Jongens, meisje, man, vrouw of iets daartussen in. Ieder is vrij om zijn of haar eigen grenzen te bepalen. Ook jongens. Juist jongens!
Esmaralda de Haan is Julia-begeleider bij Qpido. De gebruikte namen zijn om privacyredenen gefingeerd.